Paraliż senny jest powszechnym zjawiskiem fizjologicznym występującym zarówno u kobiet, jak i mężczyzn w różnym wieku. Pierwsze objawy pojawiają się już w dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. Paraliż senny nie stanowi wprawdzie zagrożenia dla zdrowia, ale wywołuje lęk i strach.
Co to jest paraliż senny?
Paraliż senny (nazywany również porażeniem przysennym lub paraliżem przysennym) polega na porażeniu mięśni przy jednoczesnym zachowaniu świadomości. Nie obejmuje mięśni oddechowych oraz gałek ocznych. Mózg odbiera wówczas bodźce z zewnątrz, ale nie potrafi wprawić ciała w ruch. Paraliż przysenny pojawia się zazwyczaj w momencie zasypiania lub przechodzenia ze snu do stanu czuwania. Stan ten najczęściej mija przed wybudzeniem się ze snu. Porażenie przysenne występuje w czasie snu u każdej osoby. Zapobiega wykonywaniu przypadkowych, niekontrolowanych ruchów ciała w czasie marzeń sennych. Dzięki temu śpiący człowiek nie zrobi krzywdy sobie lub innej osobie. Paraliż senny odczuwany stanowi przykre doświadczenie, jeżeli pojawia się podczas wybudzania się ze snu w fazie REM lub zapadnia w sen, gdy nie doszło jeszcze do całkowitego „wyłączenia” świadomości. Trwa zaledwie kilkanaście sekund i mija samoistnie.
Paraliż senny – objawy
Do najbardziej charakterystycznych objawów paraliżu sennego należą:
- katapleksja – nagła i niekontrolowana utrata napięcia mięśni przy zachowaniu pełnej świadomości;
- kompletny lub częściowy bezwład ciała;
- przemijający paraliż ramion, nóg i górnej części tułowia;
- uczucie spadania;
- dzwonienie w uszach;
- przyspieszone bicie serca (tachykardia);
- ucisk w klatce piersiowej;
- silne poczucie strachu i lęku;
- panika.
Porażeniu przysennemu mogą towarzyszyć również halucynacje wzrokowe, słuchowe lub dotykowe.
Przyczyny paraliżu sennego
Nie zostały określone jednoznacznie przyczyny paraliżu sennego. Zdaniem naukowców stan ten najczęściej pojawia się u osób, które zmagają się z różnymi zaburzeniami lękowymi. Wpływ na występowanie paraliżu sennego mogą mieć również takie czynniki ryzyka, jak:
- nadciśnienie tętnicze;
- bezdech senny;
- nieregularny tryb życia;
- praca zmianowa;
- zażywanie środków psychoaktywnych lub leków nasennych;
- stosowanie leków nasennych;
- nadużywanie alkoholu;
- niska jakość snu;
- silny stres lub napięcie emocjonalne;
- częste zmiany stref czasowych podczas podróży.
Paraliż senny – jak leczyć?
Paraliż senny nie jest definiowany jako jednostka chorobowa, dlatego nie można zastosować odpowiedniego leczenia farmakologicznego. W czasie pojawienia się paraliżu sennego należy:
- wykonać szybkie wdechy i wydechy,
- spróbować poruszać palcami u rąk i stóp,
- rozluźnić ciało.
W przypadku nawracającego paraliżu sennego należy zgłosić się do neurologa (najlepiej w poradni leczenia zaburzeń snu). Specjalista zleci wówczas badanie EEG, które pozwoli wykluczyć lub potwierdzić padaczkę.
Paraliżowi sennemu może zapobiec odpowiednia higiena snu.