Co roku przyglądamy się konkursom na najbrzydsze i najładniejsze bryły współczesnej architektury. Tymczasem od wieków, jedną z najbardziej znanych „fuszerek” architektury jest… Krzywa Wieża w Pizie. Rocznie włoską Wieżę odwiedzą około 10 milionów turystów, którzy wytrwale próbują ją podtrzymywać na robionych z większych i mniejszych odległości zdjęciach. Wieża została wzniesiona na przestrzeni trzech wieków: XII, XIII i XIV, a przechylać zaczęła się… tuż po rozpoczęciu budowy. Swój ostateczny kształt i funkcję (Wieża jest dzwonnicą katedralną) uzyskała w 1350 roku, kiedy to dodano ostatnie piętro i umieszczono w nim dzwony.
5 metrów od pionu
Podejmowano liczne próby zabezpieczenia blisko 55-metrowego budynku przed przechylaniem się – pierwsze w XIX wieku, kolejne pod koniec XX (wówczas na 10 lat zamknięto Wieżę dla zwiedzających). W 2011 roku zespół profesora geotechniki Michele Jamiolkowskiego zakończył prace konserwatorskie i wzmacniające fundamenty. Wieża wciąż jest krzywa (odchylona od pionu o 5 metrów), ale nie powinna już się przechylać.
Polskie odchylenia
W Ząbkowicach Śląskich stoi wieża nazywana „śląska Pizą”. To budowla wysoka na 34 metry i… odchylona od pionu o ponad 2 metry. Początkowo była basztą wchodzącą w skład murów obronnych, ale na przełomie XIV i XV wieku zyskała nową funkcję – dzwonnicy Kościoła parafialnego. Nie są znane dokładne przyczyny, dla których wieża się odchyliła (mówi się o ruchach tektonicznych lub po prostu przeciążeniu budynku dzwonami) – znana jest za to dokładna data: 24 sierpnia 1598 roku wieża odchyliła się wówczas o 1,5 metra. Krzywa wieża stoi również w Toruniu, a jej odchylenie od pionu wynosi obecnie blisko 1,5 metra. 15 – metrową basztę obronną wzniesiono w XIII wieku na gliniasto – piaskowym podłożu i odchylać zaczęła się już w średniowieczu. Legenda o powstaniu nazwy miasta ma związek właśnie z krzywą Wieżą, która ponoć dyskutowała z przepływającą obok Wisłą. Gdy rzeka zbliżyła się zanadto i zaczęła podmywać mury Wieża, ta miała krzyknąć: „nie podpływaj tak blisko, bo runę”, na co Wisła odpowiedziała jej uprzejmie: „to ruń!”.
Oby nie runęła żadna z nich!
