Choroby jelit, wywoływane przez różnorodne czynniki, stanowią częstą przyczynę nieprzyjemnych i uciążliwych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Większość schorzeń i dolegliwości objawia się zmianą rytmu wypróżnień, bólami brzucha, nawracającymi biegunkami czy nudnościami. W celu postawienia jednak właściwej diagnozy często niezbędne jest wykonanie wielu dodatkowych badań.
Choroba Leśniowskiego i Crohna
Choroba Leśniowskiego i Crohna (znana również jako choroba Crohna) należy do nieswoistych chorób zapalnych jelit. Może dotyczyć każdego odcinka przewodu pokarmowego – od jamy ustnej do odbytu. Oznacza przewlekły, uciążliwy stan zapalny, który powstaje z nieznanej przyczyny zwykle na granicy jelita cienkiego z jelitem grubym. Choroba Leśniowskiego i Crohna najczęściej rozpoczyna się w okresie dojrzewania i we wczesnej dorosłości (zwykle w wieku od 15 do 25 lat), a nierzadko dotyczy również osób po 60. roku życia. Niestety coraz częściej pojawia się u małych dzieci.
Do najbardziej charakterystycznych objawów choroby należą: powracająca biegunka w postaci półpłynnych stolców zawierających domieszkę śluzu lub krwi, bóle brzucha, anemia, utrata masy ciała, niedokrwistość, stany podgorączkowe oraz brak apetytu. W skrajnych przypadkach może prowadzić do raka jelita grubego. Leczenie choroby Leśniowskiego i Crohna jest procesem długotrwałym i odbywa się pod opieką lekarza specjalisty. Polega na przyjmowaniu leków przeciwzapalnych oraz immunosupresyjnych, mających na celu hamowanie niewłaściwej odpowiedzi immunologicznej ze strony organizmu. Konieczne jest wyeliminowanie stresu i prowadzenie spokojnego, oszczędnego trybu życia. Dodatkowo należy stosować dietę bogatą w białko, witaminy (zwłaszcza B12), kwas foliowy i żelazo, a ubogiej w błonnik i tłuszcze. W wielu przypadkach niezbędne jest przeprowadzenie zabiegu operacyjnego w celu usunięcia zrostów i ewentualnie powstałych objawów niedrożności przewodu pokarmowego.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (WZJG) jest przewlekły proces zapalny, obejmujący błonę śluzową odbytu lub jelita grubego. Okresy wycofania objawów przerywane są ostrymi nawrotami. Pierwsze symptomy choroby ujawniają się zwykle pomiędzy 15. a 25. rokiem życia, rzadziej między 55. a 65. rokiem życia. Głównymi objawami, mogących świadczyć o wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego, są między innymi:
- bóle brzucha,
- długotrwałe biegunki i/lub zaparcia (czasem występują naprzemiennie),
- krew w stolcu (ujawniona lub nie),
- osłabienie,
- utrata wagi,
- aftowe zapalenie błony śluzowej jamy ustnej.
Wrzodziejące zapalenie jelita grubego jest chorobą, w której przebiegu biegunka może trwać wiele dni, co często prowadzi do niebezpiecznego e odwodnienia i utraty krwi. Istotę choroby jest przewlekłe zapalenie błony śluzowej jelita grubego. Proces zapalny rozpoczyna się w odbytnicy, rozszerza się na esicę, a z czasem może objąć całe jelito. Efektem wrzodziejącego zapalenia jelita grubego jest: utrata masy ciała, osłabienie, anemia, bóle i obrzęki stawów, kamica nerkowa, osteoporoza, czasami zmiany skórne (rumień guzowaty, wrzodziejące zapalenie skóry). Ciężkie powikłanie choroby stanowi rozdęcie okrężnicy, któremu towarzyszy gorączka, zaburzenia świadomości, obniżenie ciśnienia tętniczego. W efekcie może doprowadzić do perforacji jelita, a nawet raka jelita grubego.
Zespół jelita drażliwego (IBS)
Zespół jelita drażliwego (IBS) jest jedną z najczęściej występujących przewlekłych chorób układu pokarmowego, której przyczyny niestety nadal nie są znane, mimo rozwoju nauki i medycyny. Szacuje się, że dotyczy około dwudziestu procent ludzi na całym świecie. Zespół jelita wrażliwego polega na występowaniu przez okres co najmniej 12 tygodni zmian rytmu wypróżnień (biegunki i zaparcia) z towarzyszącymi bólami brzuchami (kurczowymi, kłującymi lub piekącymi), wzdęciami oraz uczuciem niepełnego wypróżnienia. Czasami występuje tzw. “stolec owczy” lub z domieszką szklistego śluzu (bez krwi). Zespół jelita drażliwego jest chorobą nawracającą, która charakteryzuje się dysfunkcją mięśni gładkich przewodu pokarmowego.
Choroba Whipple’a
Choroba Whipple’a jest bardzo rzadką bakteryjną chorobą zakaźną, która atakuje głównie jelito cienkie. W skrajnych przypadkach może dojść do zakażenia nawet kilku narządów lub układów: przewodu pokarmowego, układu sercowo – naczyniowego, oddechowego, stawów czy skóry. Występuje niezwykle rzadko i dotyczy głównie mężczyzn po pięćdziesiątym roku życia. Chorobie towarzyszą zaburzenia wchłaniania i wynikające z tego niedożywienie, dlatego często jest ona mylona z celiakią. W chorobie Whipplea pojawia się jednak dodatkowo gorączka, zapalenie błon śluzowych, obrzęk węzłów chłonnych oraz anemia. Do najbardziej charakterystycznych objawów schorzenia należą między innymi: wysoka gorączka i dreszcze, bóle brzucha i biegunką, dolegliwości stawowe, powiększenie węzłów chłonnych, spadek masy ciała, hiperpigmentacja oraz zapalenie surowicówki. W celu rozpoznania choroby konieczne jest wykonanie biopsji przy pomocy zgłębnika jelitowego.
